Rok 2021 będzie kontynuował przystosowywanie się do nowych realiów, które będzie oparte głównie o proces oduczania się.
Zmierzch przestarzałej edukacji z początku rewolucji przemysłowej
Rok 2020 był rytuałem przejścia dla ludzkości. Rytuałem trudnym i bolesnym, ale to dzięki niemu wychodzimy z dziejowej adolescencji, z dziejowego okresu dorastania i buntu w dzieje dojrzałości. Pokazał nam, że coś w naszych założeniach, w tym jak działa świat nie do końca się sprawdza. Nadszedł czas, aby wyzwolić się od kurczowego trzymania się wartości rewolucji przemysłowej, wpajanych nam od urodzenia i nadal wpajanych następnym pokoleniom. Edukacja oparta na zapamiętywaniu informacji i testach z wykutej wiedzy przestaje mieć uzasadnienie w rzeczywistości. Stoimy przed koniecznością uczenia młodych pokoleń myślenia, umiejętności oceny wartości informacji oraz zdolności do działań prospołecznych. Utrzymywanie nieświadomego, egoistycznego i przestraszonego społeczeństwa przestaje się komukolwiek opłacać. Każdy rząd, który upiera się przy utrzymaniu przestarzałej edukacji skazuje siebie na poważne kłopoty. Ostatnie lata pokazują, z jaką łatwością przy pomocy portali społecznościowych można manipulować wynikami wyborów i referendów, podobnie jak wyborami konsumpcyjnymi.
W 2015 roku brytyjska agencja Ofcom przeprowadziła badanie, które wykazało, że mniej niż połowa nastolatków w wieku 12-15 lat potrafi odróżnić wyniki wyszukiwania od reklam, albo rozpoznać lokowanie produktu przez blogerów. Coraz więcej osób niezależnie od wieku ma problem z rozpoznaniem fake newsów – z tymi ostatnio walczą już wszyscy: rządy, organizacje pozarządowe i sam Facebook. Ruszają masowo takie inicjatywy jak “fact-checking” (tag utworzony przez Google) oraz przywracanie zaufania do treści. Na takie działania przeznacza się miliony dolarów rocznie, ale nic nie zastąpi umiejętności krytycznej oceny podawanych nam informacji. To jest umiejętność, którą rozwijamy sami, bo standardowa edukacja zazwyczaj tego nie uczyła i nie uczy.
Gra na emocjach - to dotyczy każdego bez wyjątku
Wiem, że teraz pewnie myślisz: “To nie o mnie”, ale to właśnie taka ignorancja może prowadzić do tego, że staniesz się marionetką. Tak naprawdę, jeśli nie widzisz zagrożenia dla siebie, to nie masz szans, bo próbujesz walczyć ze sztuczną inteligencją, która wie o Tobie więcej niż Twoja własna matka. Coraz częściej się słyszy o tym, że sztuczna inteligencja wykorzystana w marketingu wie o ciąży, zanim sama kobieta jest jej świadoma. To widać po jej wyborach, po zmianach w tych wyborach. Przerażające? Bardzo. Ale też obiecujące. Wyobraźmy sobie dokładnie takie samo narzędzie, które jest w stanie wykryć zmianę w naszym stanie zdrowia i ustrzec przed utajonym rozwojem raka lub Alzheimera. I właśnie o takie spostrzeżenia chodzi. Z jednej strony dobrze jest rozumieć zagrożenia wynikające ze zmian w naszym życiu, a z drugiej – widzieć możliwości jakie one dają.
Uwolnienie naszego umysłu od błędnych reguł i błędnych wierzeń, z którymi się wychowaliśmy, jest kluczem do tego, by przystosować się aktywnie do nadchodzących zmian. Nie chodzi tylko o ich przetrwanie, ale umiejętne wykorzystanie. Technologia stała się częścią naszego życia i życia naszych dzieci. Żeby chronić je i siebie nie należy jej unikać, tylko nauczyć się używać jej poprawnie. Dojrzeć do jej powszechności i ingerencji w każdej strefie naszego życia, dostosować wychowanie, edukację, prawo i przepisy, żeby w jak najlepszy sposób wykorzystać szanse i możliwości, jakie ona daje i unikać zagrożeń. Nic nie da wychowywanie dzieci w odcięciu od elektroniki, laptopów i smartfonów. To tak, jakbyśmy sto lat temu zabraniali im uczyć się prowadzenia samochodu. Zamiast tego bądźmy z nimi wtedy, gdy korzystają z technologii i uczmy je, jak to robić. Spędzajmy z nimi więcej czasu – to najlepszy dar jaki możemy im dać. Pokazujmy palcem, gdzie i jak ktoś próbuje od nich wyciągnąć pieniądze lub ich dane. Mój syn ma dostęp do karty kredytowej od 6-go roku życia. Nauczyłam go pytać, kwestionować i sprawdzać. Przez te wszystkie lata popełnił błąd tylko raz, ale to właśnie ten błąd nauczył go najwięcej. Teraz ma 13 lat i nie znam nastolatka, który by miał bardziej zdrowe podejście do reklam i wydatków.
Rok 2021 - Nowa era. Nowy człowiek.
Przeciętny człowiek wychowany w kulturze zachodu jest „wytresowany” w dążeniu do celów związanych ze swoją pozycją. Ma w zwyczaju uzależniać swój dobrostan od osiągniętej pozycji, od zebranych przedmiotów, nieruchomości i wyróżnień. Ma też nawyk odkładania poczucia szczęścia w nieskończoność. “Będę szczęśliwy, kiedy dostanę się na studia. Będę szczęśliwa, gdy skończę studia. Będziemy szczęśliwi, kiedy się urodzi dziecko. Będziemy szczęśliwi, gdy się dzieci wyprowadzą”. Ten proces często nie ma końca i dopiero tuż przed śmiercią wielu żałuje, że nie korzystało z młodości inaczej. Ale zanim to nastąpi działamy jak automaty, od rana do wieczora wypełniając należycie przypisaną nam funkcję zdobywania pozycji, często za wszelką cenę. W takim życiu nie ma miejsca na refleksję, na przemyślenia i zastanowienie się, co jest dla mnie naprawdę ważne, co jest naprawdę ważne dla ludzkości. Działamy według zasad, które już dawno nie mają sensu lub nigdy go nie miały. Wpajano nam od dziecka błędne reguły:
- żeby coś osiągnąć, trzeba ciężko pracować
- dobre stopnie w szkole oznaczają sukces w dorosłym życiu
- mężczyzna nie powinien okazywać empatii i współczucia
- wrażliwość jest oznaką słabości
- kierowanie się uczuciami jest brakiem rozsądku
- i wiele innych
Taki umysł jest zniewolony mnóstwem nieistniejących granic. Jest niezdolny do podjęcia w pełni własnych decyzji i świadomego ustalania swoich priorytetów. Wytresowany w tradycyjnej edukacji i wychowaniu umysł w dużej mierze podejmuje decyzje automatycznie. Działanie w automacie od rana do wieczora od najmłodszych lat uniemożliwia samoobserwację i wsłuchanie się w swoje emocje i uczucia. Taki umysł funkcjonuje w stanie, który w kulturze chińskiej nazywa się “małpim umysłem”. Nie odpowiada świadomie na to, co dzieje się wokół niego, tylko reaguje na wszystko w sposób w jaki został „wytresowany” – jest jak labirynt pełen ślepych uliczek i niezliczonej ilości zakrętów. Gdy w życiu osoby tak funkcjonującej pojawia się zmiana – na przykład lockdown – następuje coś w rodzaju wstrząsu i ciężko mu jest się realizować. Żaden automat nie ma zastosowania. Ci, którzy żyją według sztywnych reguł, nie mogą funkcjonować płynnie w czasie zmian, ani tych przychodzących z zewnątrz, ani z tych płynących z wewnątrz.
Jako ludzkość stanęliśmy w przejściu - czas zrobić krok naprzód
Krok w stronę świadomego życia w każdej jego sekundzie, świadomych i dojrzałych wyborów. Oznacza to wolność od automatycznych decyzji i błądzenia w ślepych uliczkach umysłu. Droga do tego opiera się nad oduczaniu. Neuroplastyczność mózgu powoduje, że jesteśmy w stanie dokonywać zmiany w każdym momencie naszego życia. Wymaga to umiejętności oduczania się przestarzałych nawyków i przekonań. Umiejętność ta pozwala na rozwój, pozwala na przeżycie życia świadomie, odpowiedzialnie i na swoich warunkach. To umożliwia przyjąć różne punkty widzenia i dostrzec, które granice są umowne, a które nie. Ci, którzy osiągną stan umysłu wolny od zakodowanych granic, są w stanie nie tylko dostosować się do zmian, ale też być ich architektem. To właśnie takie osoby zmieniają świat.
Rok 2021 będzie kontynuował rozwój oparty na oduczaniu się. Możesz albo pasywnie się temu przyglądać, albo aktywnie wziąć swój los w swoje ręce i poznać prawdziwą granicę swoich możliwości.
