Praktyka uważności pomaga nam w zmianie nawyków. Dzieje się tak, ponieważ medytacja uważności jest treningiem obserwacji swoich myśli, ocen, emocji i uczuć i zapanowania nad nimi do pewnego stopnia. W praktyce uważności można kierować swoją uwagę na odczucia płynące ze zmysłów (obserwacja oddechu, sygnałów z ciała, dzięków) i starać się ją w tej obserwacji utrzymać. Za każdym razem, gdy uda nam się zorientować, że nasze myśli gdzieś odbiegają, spokojnie i miękko wracamy do uwagi na wybranym obiekcie. To właśnie ten moment, jest największym pierwszym sukcesem tego rodzaju medytacji. W ten sposób trenujemy umiejętność spostrzegania własnych myśli właśnie wtedy, kiedy się one pojawiają. Kolejnym rodzajem medytacji uważności jest obserwacja myśli i emocji, ale w możliwie zdystansowany sposób. Tutaj pomagają wizualizacje, żeby obserwować myśli jak „chmury sunące po niebie” lub „liście unoszone przez strumień”. O to w tym głównie chodzi, zorientować się, że w naszej głowie jest jakaś myśl, że jest jakaś emocja i umiejętność obserwacji tego, co się z nami dzieje. Czy jesteśmy smutni, czy źli? Jeśli źli to na kogoś, czy może na siebie? Jak to wpływa na nasze ciało, dlaczego tak mocno ścisnęło mi żołądek, dlaczego chcę sięgnąć po coś słodkiego, po alkohol, po papierosa…?

Zamiast utożsamiać się ze wszystkimi swoimi myślami i ocenami możemy stać się świadomym obserwatorem. Zamiast ulegać swoim emocjom możemy się im przyjrzeć i zdecydować, co z nimi zrobić. To nic innego jak poprawa inteligencji emocjonalnej. Systematyczne praktykowanie medytacji to regularny trening naszego mózgu w tym, czego w zabieganym życiu często nie robimy. Wyrabia w nas umiejętność obserwacji siebie i otoczenia dając nam możliwość świadomej odpowiedzi. Taki trening daje możliwość zorientowania się, że działamy w „trybie autopilota” – odruchowo, reakcyjnie, bez refleksji i bez rejestrowania sygnałów z naszego ciała i umysłu. Dzięki temu medytacja pomaga też w naprawie relacji. Jak dużo bólu i cierpienia moglibyśmy sobie zaoszczędzić, gdybyśmy umieli wcześniej zareagować na przekraczanie naszych granic, gdybyśmy słuchali swojej wewnętrznej reakcji emocjonalnej na bieżąco? Jak zmieniłoby się nasze życie, gdybyśmy umieli odpowiedzieć mądrze i asertywnie, a nie wybuchowo albo wcale? Nasz umysł i ciało może wysyłać sygnał bardziej wyraźny, albo mniej, ale jeśli zatrzymacie się na chwilę i „wsłuchacie” z pewnością dowiecie się więcej. Nasz organizm próbuje nam powiedzieć to wszystko dużo wcześniej, że dana osoba działa na nas jakoś dziwnie, albo nawet, że dany typ pożywienia nam szkodzi. Wystarczy być otwartym na sygnały i ich słuchać. Tylko, że w dzisiejszym świecie mamy bardzo dużo szumu, informacji i zadań do wykonania i jeszcze więcej rzeczy, które pomagają nam te sygnały zagłuszyć. W ten sposób częściej ulegamy automatycznej reakcji i powtarzamy te same schematy. Praktyka medytacji w początkowej fazie pomaga w byciu świadomym tego, że ulegamy jakiemuś schematowi lub automatycznej ocenie. Dalsza praktyka prowadzi do zapanowania nad tą reakcją i daje nam szansę na świadomą odpowiedź.